Ons drinkwaternet legde - letterlijk - al een lange weg af. Maar ook figuurlijk komen we van ver. Voor er leidingen bestonden, haalden mensen water uit putten en waterlopen. In de zeventiende eeuw maakten fonteinen die grondwater oppompten hun intrede. Vooral in de steden, waar er geen (proper) oppervlaktewater voorhanden was.

In Ronse gaf een fontein toegang tot drinkbaar water vanaf de negentiende eeuw. Uitgeholde eikenhouten boomstammen zouden het water van een nabijgelegen bron tot aan de huidige stadsbibliotheek brengen. Maar dat plan verliep niet zo vlot, want de boomstammen lekten al nog voor ze de grond in gingen. Daarom stelde een plaatselijke loodgieter voor om loden leidingen te voorzien. Dat zag het gemeentebestuur eerst niet zitten. Maar toen ze vaststelden dat de houten leidingen hun werk niet zo goed deden en er veel water onderweg verloren ging in de grond, zwichtten ze toch voor loden leidingen. In 1818 spoten de leeuwenkoppen van de stadsfontein voor het eerst water.

Toen het drinkwaternet uitgebouwd werd in de loop van de twintigste eeuw, gebruikte men de fontein niet langer als drinkwatervoorziening. Bij de bouw van de stadsbibliotheek doken er stukken van de oude houten leidingen op.

Op de foto:

Een oud stuk houten waterleiding en een ‘mof’, een verbindingsstuk

De stadsfontein op de Grote Markt in Ronse

Lees minder

Om luchtbellen in toevoerleidingen te vermijden, zitten er op de hoger gelegen punten van onze toevoerleidingen luchtlozingskamers (ventouses). Langs daar kunnen luchtbellen eruit. Waterlozingskamers (vidanges) vind je op de lage punten van de toevoerleidingen. Die zijn belangrijk om de leiding te kunnen leeglaten en spoelen.

Deze plannen zijn ruim 100 jaar oud. Je ziet de kamers op de leiding Ukkel-Oostende die rond 1920 gebouwd werden. 100 jaar later zijn deze kamers nog steeds in dienst. Het enige verschil met een eeuw geleden? Tegenwoordig maken we ze niet meer in metselwerk, maar in gewapend beton.

Luchtlozingskamers van vroeger en nu werken nog steeds volgens hetzelfde principe. Ook vandaag sturen we ze bijna allemaal nog volledig manueel aan. Om aan de luchtlozingskamers te geraken, dalen we af langs mangaten. Die mangaten zorgen ervoor dat we de kamers kunnen bedienen en (de)monteren.

Op de foto:

Plannen van ruim 100 jaar geleden

Luchtlozingskamer nu

Lees minder

In september 2018 heeft de gemeente Middelkerke samen met Farys, Westtoer en de Provincie West-Vlaanderen de Warandetoren ingehuldigd. Op de basis van de oude watertoren kwam een imposante stalen constructie. De Warandetoren biedt nu een uniek zicht op de polders en de zee. Hoe dat zo gekomen is? Door betonrot was de watertoren van Middelkerke toe aan een grondige renovatie. De toren in zijn glorie herstellen zou echter een kostelijke operatie worden. Daarom kwam er een afgeslankte toren. Die kreeg een totaal nieuwe look maar behield zijn oorspronkelijke functies.

Dankzij het werk van 300 mensen en de steun van verschillende partners waaronder Farys, werd onze watertoren in de Gentse Bloemekenswijk in de zomer van 2021 een opvallende totem die verwijst naar het textielverleden van de buurt. Op het doek staan viooltjes naast irissen, maïsplanten naast radijzen. De verscheidenheid van bloemen staat symbool voor de diversiteit en de samenhorigheid van de buurt.

Onze watertorens zijn duidelijk een inspiratie voor kunstenaars. Al tijdens de eerste editie van Beaufort, de driejaarlijkse ku(n)stroute voor hedendaagse kunst, versierde de Nederlandse kunstenares Maria Roosen de watertoren van Blankenberge met een vrolijke rode pruik gemaakt van touwen. In onze watertoren in Zeebrugge kon je in 2021 tijdens Beaufort de vogelnesten van Adrián Villar Rojas spotten, hoog en droog op de vensterbanken. Benieuwd of ze er nog zijn.

Op de foto:

De watertoren in de Bloemekenswijk

De Warandetoren met de stalen constructie

De toren van Blankenberge met rode pruik

Op de watertoren van Zeebrugge kon je vogelnesten spotten

Lees minder

Ons water is van onberispelijke kwaliteit en dat mogen we van de daken schreeuwen. Of van de watertorens! Sinds september 2010 hangt er een kwaliteitslabel aan onze toren in de Gentse Scheeplosserstraat. Wist je trouwens dat die toren in 2009 op een postzegel prijkte voor de tiende Oost-Vlaamse Dag van de Postzegel?

Nog een watertorenweetje?

Sinds 2012 ziet onze watertoren in Gentbrugge eruit als een glas water met ijsblokjes. Het is een realisatie van Nicolas Van Parys van het artistiek bureau Vrijeruimte. De opdracht? Mensen overtuigen dat kraantjeswater lekker en goed is. Er is wel iets bijzonders aan de hand met een van die ijsblokjes. Wie goed kijkt, ziet dat er op één ijsblokje initialen staan. Wie nog beter kijkt, ziet dat er tussen de initialen ook een hartje staat. Vrijheid van de artiest? Of is het een liefdesverhaal? Wij hebben het niet kunnen achterhalen. Wie weet meer?

Op de foto:

Onze toren in de Scheeplosserstraat en hoe die op de postzegel stond in 2009

De watertoren in Gentbrugge met ijsblokjes en de initialen in het ijsblokje in detail

Lees minder

Een kepie draag je met fierheid. Een kepie was destijds alleen iets voor werknemers in voorname bedrijven: het leger, de rijkswacht .. en de watermaatschappij!

Wanneer de kepie bij TMVW juist is ingevoerd, weten we niet met zekerheid. Allicht in de eerste jaren van ons bestaan. Elk technisch personeelslid kreeg een kepie met de letters T. M. V. W. erop geborduurd. Later vervingen we het borduursel door een metalen plaatje. In het begin was er een kepie voor de werkmannen en een veel grotere voor de chauffeurs. Op een bepaald moment schakelden we over naar kepies met sterren erop. Eerst zilver, later goud.

• Werkman/chauffeur geen ster
• Brigadier *
• Meestergast (adjunct-werkleider) **
• Werkleider ***

“Die grote kepie voor chauffeurs was geen gezicht. Je kon het vergelijken met een helikopterplatform”, herinnert Jan Verschueren zich. Hij werkte van 1979 tot 2019 voor TMVW. “De kepie was vooral voor de oudere generatie een belangrijk attribuut. Velen hadden twee exemplaren: één voor tijdens de werkuren, en een propere voor hun woon-werkverplaatsing. Of het nu pijpenstelen regende of tropisch warm was, ze droegen hun kepie altijd. Zo toonden ze op elk moment dat ze voor ‘de TMVW’ werkten.”
Elk jaar kregen technische medewerkers een nieuwe kepie. Maar de belangstelling verminderde en je kon de kepie enkel nog op vraag krijgen. De jongere generatie droeg geen kepie meer en eind van de jaren negentig doofde de trend uit.

Wist je dat… iedere werkman naast een kepie ook een gevoerde lederen winterjas zonder mouwen kreeg? Het was een oud, stijf model dat ook in het Engelse leger werd gedragen tijdens de oorlog. Warm, maar niet zo praktisch.

Op de foto:

Jan Verschueren met zijn brigadierskepie

Foto van collega’s bij onze toevoerleiding in Melle

Lees minder

In maart 2023 vieren we honderd jaar TMVW. Wat er op het menu staat, blijft voorlopig een goed bewaard geheim. Maar weet je wat we vijftig jaar geleden aten?
Tongenreepjes cancalaise, kalfstuk excelsior en gerijmde sinaasappels. Google maakte ons niet veel wijzer. Weet jij wat dat allemaal is? Stuur jouw idee naar marcom@farys.be.

De menukaart werd ontworpen door Oscar Bonnevalle. Je komt hem later nog tegen in een ander verhaal.

Lees minder